Instrukcije iz biologije - Nukleinske kiseline
Nukleinske kiseline su dugačke lančaste molekule izgrađene od podjedinica nukleotida. To su makromolekule koje sudjeluju u pohrani, prijenosu i ekspresiji genetičke informacije.
Nukleotid je izgrađen od tri građevne jedinice:
a) dušične baze
b) šećera
c) fosfata
Nukleotidi su međusobno povezani preko fosfatne skupine.
Deoksiribonukleinske kiseline
DNA (deoksiribonukleinska kiselina) je molekula koja u sebi pohranjuje nasljednu uputu i koja se udvostručuje. Sadrži deoksiribozu, spremište je genetičke informacije, uglavnom sadržana u jezgri.
Građena je od dva zavojito obavijena dugačka lanca nukleotida (polinukleotidni lanac).
Nukleotid:
a) šećer - deoksiriboza
b) fosfat
c) dušična baza - četiri različite organske baze (pirimidinske i purinske).
Pirimidinske baze (građene od jednog prstena):
CITOZIN (C)
TIMIN (T)
Purinske baze (dva prstena):
GUANIN (G)
ADENIN (A)
ADENIN (A)
Dva polinukleoidna lanca DNA spojena su vodikovim vezama između odgovarajućih komplementarnih baza.
Adenin se sparuje s timinom (dvije vodikove veze), a citozin s guaninom (tri vodikove veze).
Ribonukleinske kiseline
Ribonukleinska kiselina (RNA) sastavljena je od jednog lanca nukleotida. Za razliku od DNA umjesto deoksiriboze sadrži šećer ribozu. Umjesto dušične baze timin ovdje dolazi uracil. Sudjeluje u ekspresiji informacija tijekom sinteze proteina, stvara se u jezgri.
Vodikove veze između komplementarnih baza istog lanca uzrokuju uzrokuju savijanje molekule RNA.
Razlikuju se tri tipa molekula RNA:
- a) glasnička ili mRNA – u jezgri sudjeluje u transkripciji genskog koda, potom se kroz jezgrinu ovojnicu premješta u citoplazmu, gdje sudjeluje u procesu translacije
- b) prijenosna ili tRNA – ima ulogu prijenosnika aminokiselina do ribosoma gdje gradi polipeptidni lanac
c) ribosomska ili rRNA – uz ribosomske proteine je sastavni dio ribosoma
