Instrukcije iz biologije - VIRUSI
VIRUSI
Na postojanje virusa ukazao je ruski znanstvenik Dmitrij Ivanovski 1892. godine prilikom istraživanja mozaične bolesti duhana. Uočio je da sok listova duhana zaraženih mozaičnom bolešću zadržava sposobnost zaraze i nakon što se filtrira kroz bakterijske filtre. Zaključio je da uzročnici bolesti nisu bakterije nego njihovi otrovi (lat. virus = otrov).
Dmitrij Ivanovski (1864. - 1920.)
Upotrebom elektronskog mikroskopa u 20. stoljeću utvrdilo se da su virusi submikroskopske čestice, veličine 100 do 300 nm.
Upotrebom elektronskog mikroskopa u 20. stoljeću utvrdilo se da su virusi submikroskopske čestice, veličine 100 do 300 nm.
Mozaična bolest duhana
Virusi su metabolički neaktivne čestice na granici nežive prirode i živog svijeta. Nemaju stanične dijelove, izmjenu tvari i sustav enzima. Ne rastu i razmnožavaju se (samo se umnožavaju). Potpuno ovise o stvorenoj energiji i proteinima stanica domaćina.
Ulaskom u stanicu virusi zaustavljaju normalne stanične procese, a potom ih podređuju svojim potrebama u svrhu nastanka novih virusnih čestica. Imaju sposobnost kristalizacije (kristali – agregacije virusa).
Parazitiraju u stanicama:
▪ biljaka – FITOFAGI
▪ životinja – ANIMALNI VIRUSI
▪ čovjeka – HUMANI VIRUSI
▪ bakterija – BAKTERIOFAGI
Ulaskom u stanicu virusi zaustavljaju normalne stanične procese, a potom ih podređuju svojim potrebama u svrhu nastanka novih virusnih čestica. Imaju sposobnost kristalizacije (kristali – agregacije virusa).
Parazitiraju u stanicama:
▪ biljaka – FITOFAGI
▪ životinja – ANIMALNI VIRUSI
▪ čovjeka – HUMANI VIRUSI
▪ bakterija – BAKTERIOFAGI
GRAĐA VIRUSA
Virusnu česticu čini:
• nukleinska kiselina (DNA ili RNA) koja sadrži nasljedne upute potrebne za umnožavanje virusa
• kapsida – proteinska ovojnica koja obavija nukleinsku kiselinu. Građena je od kapsomera.
Neki virusi obavijeni su lipidnom ovojnicom koja potječe od stanice u kojoj se umnožavaju.
Zrela virusna čestica koja može izazvati infekciju naziva se virion.
Bakteriofag se sastoji od glave i repa. Glava ima kapsidu i DNA. Rep je u obliku šupljeg štapića s ovojnicom koja se može kontrahirati, te bazalnim dijelom koji ima proširenje s nitima koje služe pričvršćivanju za bakteriju.
Virusnu česticu čini:
• nukleinska kiselina (DNA ili RNA) koja sadrži nasljedne upute potrebne za umnožavanje virusa
• kapsida – proteinska ovojnica koja obavija nukleinsku kiselinu. Građena je od kapsomera.
Neki virusi obavijeni su lipidnom ovojnicom koja potječe od stanice u kojoj se umnožavaju.
Zrela virusna čestica koja može izazvati infekciju naziva se virion.
Bakteriofag se sastoji od glave i repa. Glava ima kapsidu i DNA. Rep je u obliku šupljeg štapića s ovojnicom koja se može kontrahirati, te bazalnim dijelom koji ima proširenje s nitima koje služe pričvršćivanju za bakteriju.
Shema izgleda bakteriofaga
